مولتیپل اسکلروزیس (Multiple Sclerosis) یا ام اس نوعی بیماری خود ایمنی در سیستم عصبی مرکزی (CNS) است که با التهاب مزمن، از بین بردن میلین، گلیوز و از دست دادن نورون مشخص می‌شود. در مورد ماهیت، انواع، علت و علائم بیماری ام اس (MS) در مقاله ام اس (MS) -۱ (انواع، علت و علائم) بیشتر بخوانید. همچنین در مقاله درمان ام اس (MS) و روند بهبودی اثرات بیماری به موضوع درمان پرداختیم.
تست‌های تشخیصی بیماری ام اس (MS)
بیماری ام اس (MS – مولتیپل اسکلروزیس) توسط متخصص مغز و اعصاب با انجام یک شرح حال پزشکی دقیق، معاینه عصبی و همچنین انجام آزمایشات آزمایشگاهی تشخیص داده می‌شود. آزمایشات آزمایشگاهی برای تشخیص و همچنین رد سایر شرایط احتمالی که ممکن است به طور مشابه وجود داشته باشد، استفاده می‌شود.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) : در تشخیص پلاک‌های MS که در ماده سفید مغز و نخاع یافت می‌شود بسیار حساس است . پلاک‌هایی که در MRI ظاهر می‌شوند نیز ممکن است در بیماری‌هایی مانند لوپوس و همچنین میگرن دیده شوند و بنابراین نمی‌توان از آنها برای استدلال قطعی برای حاکمیت در MS استفاده کرد .
- Spinal Tap (Lumbar Puncture): روشی است که طی آن یک سوزن به ستون فقرات کمر وارد می‌شود تا مقدار کمی مایع نخاعی مغزی از بدن خارج شود، سپس برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه آورده می‌شود. مایع نخاعی مغزی برای مقدار غیرطبیعی گلبول‌های سفید خون، پروتئین‌ها و سایر ناهنجاری‌هایی که ثانویه به بیماری ام اس هستند، آزمایش می‌شود.
- آزمون پتانسیل برانگیخته ((Evoked Potential Test : آزمایش پتانسیل برانگیخته سیگنالهای الکتریکی اعصاب ارسالی از مغز را در پاسخ به محرک اندازه گیری می‌کند. سه نوع آزمون پتانسیل برانگیخته وجود دارد: صدا ، لمس و بینایی. پاسخ بینایی یکی از رایج ترین روش های تشخیص بیماری ام اس است. این آزمایش به شما کمک می‌کند که در عصب بینایی، ساقه مغز و نخاع ضایعه ای به عصب وجود داشته باشد حتی اگر ممکن است فرد با هیچ علامت عصبی از آسیب عصب روبرو نباشد.
- آزمایش خون : انجام آزمایش خون برای رد سایر مواردی که ممکن است مشابه MS باشد، مانند بیماری‌های عفونی یا التهابی، مفید است.
زندگی با هر بیماری مزمن ممکن است دشوار باشد. برای مدیریت استرس در زندگی با بیماری ام اس هم راه‌کارهایی وجود دارد.
مدیریت استرس در زندگی با بیماری ام اس
- فعالیت‌های عادی روزمره را تا جایی که می‌توانید حفظ کنید.
- با دوستان و خانواده در ارتباط باشید.
- به سرگرمی‌هایی بپردازید که از آن لذت می‌برید و قادر به انجام آن هستید.
- برای خود یا اعضای خانواده با یک گروه پشتیبانی تماس بگیرید.
- درباره احساسات و نگرانی‌های خود در مورد زندگی با بیماری ام اس با پزشک یا یک مشاور صحبت کنید.
- از بین بردن استرس. استرس ممکن است علائم و نشانه‌های شما را تحریک یا بدتر کند. یوگا، تای چی، ماساژ، مراقبه یا تنفس عمیق ممکن است کمک کند.
درمان ام اس
مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری پیچیده است. علاوه بر تغییرات حسی، ضعف و تغییرات بینایی، مشکلات هماهنگی یا اسپاستیک دیده می‌شود. سایر شکایات مربوط به سلامت عمومی شامل اختلال عملکرد مثانه و روده، اختلال شناختی، افسردگی، خستگی، اختلال عملکرد جنسی، مشکلات خواب و سرگیجه است. به دلیل کوتاه شدن امید به زندگی و درگیری چند سیستم، این اختلال بهتر است توسط یک تیم حرفه ای که شامل یک متخصص مغز و اعصاب، فیزیوتراپیست، متخصص درد، پرستار، چشم پزشک، پرستار بهداشت روان، متخصص گوارش و یک متخصص اورولوژی است، کنترل شود.
از آنجا که هیچ درمانی وجود ندارد، اطمینان از عدم کاهش کیفیت زندگی بیمار بسیار حیاتی است. کارهای اجتماعی باید در اوایل مراقبت‌ها انجام شود و به بیمار همه کمک‌های حمایتی ممکن ارائه شود. به طور کلی هیچ درمانی برای بیماری ام اس وجود ندارد. درمان به طور معمول بر سرعت بهبودی از حملات، کند کردن روند پیشرفت بیماری و مدیریت علائم MS متمرکز است.
اهداف درمان بیماری ام اس شامل موارد زیر است
- کوتاه شدن دوره‌های حملات حاد
- کاهش تعداد دفعات حملات
- تسکین علائم
- به تأخیر انداختن ناتوانی، به ویژه حفظ توانایی راه رفتن بیمار
کمک به تسکین نشانه‌های بیماری ام اس (MS)
- استراحت کافی داشته باشید. به عادتهای خواب خود نگاه کنید تا مطمئن شوید که بهترین خواب ممکن را دارید. برای اطمینان از اینکه خواب کافی دارید، ممکن است لازم باشد احتمالاً تحت درمان قرار بگیرید .
- ورزش. اگر به بیماری ام اس خفیف تا متوسط مبتلا هستید، ورزش منظم می‌تواند به بهبود قدرت، تون عضلانی، تعادل و هماهنگی شما کمک کند. اگر گرما شما را ناراحت می‌کند، شنا یا سایر تمرینات آبی گزینه‌های خوبی هستند. انواع دیگر ورزش‌های ملایم تا متوسطی که به مبتلایان به بیماری ام اس پیشنهاد می‌شود عبارت است از پیاده‌روی، کشش، دوچرخه سواری ثابت، ایروبیک کم تاثیر، یوگا و تای چی.
- آرام شدن. علائم MS اغلب با افزایش دمای بدن در برخی از افراد مبتلا به MS بدتر می‌شود. بنابراین جلوگیری از قرار گرفتن در معرض گرما و استفاده از وسایلی مانند روسری خنک کننده یا جلیقه می‌تواند در جلوگیری از افزایش دمای بدن و درنتیجه آرام شدن مفید باشد.
- رژیم متعادل داشته باشید. از آنجا که شواهد اندکی برای حمایت از یک رژیم غذایی خاص وجود دارد، متخصصان یک رژیم غذایی سالم را توصیه می‌کنند. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که ویتامین D ممکن است مزایای بالقوه ای برای مبتلایان به بیماری ام اس داشته باشد.
اصلاح رژیم غذایی بیماران مبتلا به MS
برخی تحقیقات مقدماتی در مورد رژیم غذایی کاهش دهنده التهاب که می‌تواند به کنترل التهاب مزمن کمک کند. بسیاری از محققان در حال بررسی رویکردهای مداخلات رژیم غذایی در MS برای بهبود شیوه زندگی هستند. بر اساس یک مطالعه ایرانی، پروبیوتیک‌ها ممکن است با کاهش ناتوانی و بهبود پارامترهای التهابی و متابولیکی، سلامت افراد مبتلا به بیماری ام اس را بهبود بخشند. .
مکمل ویتامین D ممکن است در پیشگیری و درمان بیماری ام اس کمک کند، مکمل روغن ماهی همراه با ویتامین‌ها و توصیه‌های غذایی می‌تواند نتیجه بالینی را در بیماران مبتلا به MS تازه تشخیص داده شده بهبود بخشد. تصور می‌شود که اختلال در عملکرد میتوکندری نقش مهمی در مکانیسم پیشرفت اختلالات دمیلینه سازی دارد.
رابطه بین اختلال عملکرد میتوکندری و تخریب عصبی در بیماری MS در حال بررسی است و نیاز مند مطالعه بیشتر است. برخی معتقدند رژیم کتوژنیک پتانسیل لازم را برای کند کردن جز تخریب عصبی MS پیشرونده دارد، با این وجود در حال حاضر شواهد کافی وجود ندارد که بتوان به موجب آن این رژیم غذایی را به تمام افراد مبتلا به بیماری ام اس (MS) توصیه نمود. تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است.
عکس کاور از : NIH