شکستگی شانه می‌تواند در اثر زمین خوردن روی شانه، تصادف وسایل نقلیه موتوری، ورزش‌های تماسی و غیره ایجاد شود. شانه مفصل پیچیده‌ای است که استخوان بازو را به بدن متصل میکند. شانه از استخوان‌های بازو، کتف و ترقوه تشکیل شده است.
انواع شکستگی شانه
شکستگی شانه حداقل یکی از سه استخوان شانه را درگیر میکند: کتف (تیغه شانه)، ترقوه (استخوان کلویکل)، یا استخوان بازو (استخوان بازو). هر سه نوع شکستگی می‌تواند باعث درد شانه، تورم، حساسیت به لمس و محدوده حرکت شانه شود، اما تفاوت‌های قابل توجهی نیز وجود دارد. نوع شکستگی شانه با توجه به سن متفاوت است. بیشتر شکستگی‌ها در کودکان در استخوان ترقوه رخ می‌دهد. در بزرگسالان، شایع ترین شکستگی در قسمت بالای استخوان بازو است.
۱ – شکستگی کلاویکول
ترقوه (اکلاویکول) یک استخوان باریک و بلند است که از قاعده گردن شروع میشود و تا شانه گسترش می‌یابد. شکستگی ترقوه ممکن است در هر سنی از نوزادان تا افراد مسن رخ دهد.
به طور معمول، این شکستگی‌ها به دلیل زمین خوردن، ضربه مستقیم، ورزش تماسی (مانند هاکی یا فوتبال) یا تصادف وسایل نقلیه موتوری رخ می‌دهد. کبودی، تورم و درد در ناحیه ترقوه از علائم رایج است. همچنین ممکن است به دلیل هماتوم (تورم محدود شده در یک منطقه خاص) یا تغییر شکل استخوان، برآمدگی در محل آسیب ایجاد شود. هنگامی که ترقوه شکسته میشود، بیماران معمولاً در بالا بردن بازو مشکل دارند.
2- شکستگی پروگزیمال هومروس
استخوان بازو استخوان بلندی است که از آرنج به شانه می‌رسد. شکستگی پروگزیمال استخوان بازو، شکستگی در بالای استخوان بازو، یا در قسمت سر استخوان بازو یا درست زیر آن است. شکستگی پروگزیمال استخوان بازو شایع است. این شکستگی‌ها می‌توانند در هر سنی بروز کنند، اما با افزایش سن و پوکی استخوان خطر شکستگی افزایش می‌یابد. گاهی اوقات، فقط در استخوان‌ها ترک‌هایی وجود دارد، اما آنها خیلی از موقعیت طبیعی خود دور نشده اند.
شکستگی استخوان بازو اغلب بدون جراحی قابل درمان است. عواملی که نیاز به جراحی را تحت تأثیر قرار می‌دهند شامل میزان جابجایی، درگیری غضروف در مفصل و سن و سطح فعالیت بیمار هستند.
3-شکستگی کتف (اسکپولا)
کتف یک استخوان مثلثی مسطح است که در قسمت فوقانی پشت قرار دارد. این اتصالات اولیه بین قفسه سینه و بازو را فراهم میکند. شکستگی کتف نادر است، که کمتر از 1٪ از همه شکستگی‌ها و فقط 3٪ تا 5٪ شکستگی شانه را تشکیل می‌دهد. این نوع شکستگی بیشتر در مردان بین 25 تا 45 سال دیده می‌شوند.
شکستگی کتف ممکن است در اثر یک ورزش تماسی، مانند فوتبال، یا یک رویداد آسیب زا، مانند یک تصادف اتومبیل ایجاد شود. با توجه به ضربه‌ای که برای شکستگی کتف لازم است، فرد مبتلا به این نوع آسیب به طور معمول آسیب‌های دیگری مانند آسیب‌های عصبی، شکستگی دنده یا آسیب‌های ریوی را متحمل شده است.
علائم شکستگی شانه چیست؟
بارزترین علامت شکستگی شانه، خواه شکستگی کتف باشد یا یکی از استخوان‌های دیگر، درد است. در شکستگی شانه درد معمولاً شدید است. علائم شایع دیگر شانه عبارتند از:
- تورم در اطراف شانه
- یک برجستگی یا تغییر شکل شانه
- کبودی در اطراف شانه
- محدودیت دامنه حرکتی شانه، به خصوص در شکستگی قسمت فوقانی بازو قابل توجه میباشد.
- ضعف در بازو
- سوزن سوزن شدن در دست یا بازو
- در صورت شکستگی استخوان ترقوه در وسط ناحیه استخوان ترقوه تورم ایجاد میشود.
درمان شکستگی شانه
شکستگی شانه یک فوریت پزشکی است. برخی از شکستگی‌های شانه نیاز به جراحی دارند تا شانه به خوبی ترمیم شود. اگر جراحی لازم نباشد، پزشک با اسلینگ شکستگی شانه فیکس میکند. اسلینگ بازو را تثبیت کرده و به تراز شدن استخوان‌ها برای ترمیم مناسب کمک میکند.
شکستگی کلاویکول
بیشتر شکستگی‌های ترقوه بدون جراحی قابل درمان است. وقتی شکستگی ترکیبی وجود دارد که استخوان به شدت از جای خود خارج شده است، جراحی ضروری است. جراحی معمولاً رفع شکستگی با صفحات و پیچ یا میله‌های داخل استخوان است.
شکستگی پروگزیمال بازو
در صورت عدم جابجایی تکه‌های استخوان از جای خود (جابجایی)، بیشتر شکستگی‌های استخوان بازو نزدیک می‌توانند بدون جراحی درمان شوند. اگر قطعات از جای خود خارج شوند، معمولاً جراحی لازم است. جراحی معمولاً شامل تکه‌های شکستگی با صفحات، پیچ یا پین است و یا شامل تعویض شانه میشود.
شکستگی کتف
بیشتر شکستگی‌های کتف بدون جراحی قابل درمان است. درمان شامل بی حرکتی با داروی مسکن و بی حرکتی شانه، و داروهای ضد درد است. بیمار از نظر جراحی سایر نقاط بدن معاینه خواهد شد.
حدود 10 تا 20 درصد شکستگی‌های کتف نیاز به جراحی دارد. شکستگی‌هایی که نیاز به جراحی دارند علاوه بر شکستگی در ناحیه کتف، معمولاً ترک‌هایی در مفصل شانه دارند و یا شکستگی در استخوان ترقوه وجود دارد.
فیزیوتراپی
اگر نیازی به مداخله جراحی نباشد، بازو به مدت شش هفته در اسلینگ قرار می‌گیرد. برای جلوگیری از سفتی و تورم بیمار باید انگشتان و مچ دست خود را در حالی که در اسلینگ قرار دارد، حرکت دهد.
اگرچه حرکت دادن شانه برای جلوگیری از سفتی ضروری است، اما اولویت این است که شکستگی شانه بهبود یابد.
به دنبال شکستگی پروگزیمال استخوان بازو، فیزیوتراپی برای بازیابی عملکرد مناسب شانه و بازو بسیار مهم است. در صورت نیاز به جراحی، بسته به مداخله جراحی خاص مورد نیاز، فیزیوتراپی معمولاً 1 تا 4 هفته پس از جراحی آغاز میشود.
اگر نیازی به جراحی نباشد، پزشک و متخصص فیزیوتراپی با توجه به بهبود استخوان و علائم، تعیین می‌کنند که چه زمانی بهترین زمان برای شروع فیزیوتراپی است. بعد از آسیب دیدگی مانند شکستگی، افراد دامنه حرکت، قدرت خود را از دست می‌دهند و اغلب الگوهای مختلف حرکتی ناشی از محدودیت‌های آسیب دیدگی ایجاد می‌کنند. فیزیوتراپیست یک طرح درمانی فردی برای رسیدگی به شرایط خاص تدوین میکند و به کمک میکند تا به فعالیت‌های مورد نظر خود برگردید.
درمان فیزیوتراپی شما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
تمرینات دامنه حرکتی
به دلیل حرکت محدود به دنبال شکستگی پروگزیمال استخوان بازو، افراد دامنه حرکت شانه خود را از دست می‌دهند و ممکن است دچار سفتی مفصل شانه شوند. فیزیوتراپیست حرکت شانه را در مقایسه با حرکت طبیعی مورد انتظار دیده ارزیابی میکند و بیمار را از طریق یک برنامه تمرین حرکتی برای بازگرداندن عملکرد و دامنه طبیعی حرکت شانه هدایت میکند.
تمرینات تقویتی
عضلات شانه و قسمت فوقانی کمر با هم کار می‌کنند تا حرکت بالاتنه را به صورت طبیعی انجام دهند. بر اساس نحوه طراحی مفصل شانه (مفصل شانه مانند توپ و میدان میباشد)، جهت‌های مختلفی وجود دارد که ممکن است شانه در آنها حرکت کند. بنابراین، برای اطمینان از اینکه مفصل شانه با حرکات خود محافظت و کارآمد است، قدرت متعادل تمام عضلات بالاتنه بسیار مهم است. هنگامی که در پروگزیمال استخوان بازو شکستگی ایجاد شود (نزدیک قسمت “توپ” مفصل)، عضلات اطراف کمربند شانه ضعیف می‌شوند، زیرا از آنها به طور معمول استفاده نمی‌شود. این فرآیند “آتروفی” نامیده میشود.
تمرینات زیادی وجود دارد که می‌تواند برای تقویت عضلات اطراف شانه انجام شود، به طوری که هر عضله قادر است وظیفه خود را به درستی انجام دهد. اغلب، ایجاد قدرت بعد از شکستگی به دلیل آتروفی ممکن است هفته‌ها تا ماه‌ها طول بکشد. فیزیوتراپیست به شما کمک میکند یک برنامه تقویت کننده ایمن و جامع تهیه کنید.
درمان دستی
فیزیوتراپیست‌ها در درمان دستی آموزش دیده اند. در صورت لزوم، بر اساس مرحله بهبودی در محل شکستگی، فیزیوتراپیست مفصل شانه و عضلات اطراف را به آرامی در صورت لزوم حرکت می‌دهد تا حرکت، انعطاف پذیری و قدرت آنها را بهبود بخشد. این تکنیک‌ها می‌توانند مناطقی را هدف بگیرند که به سختی خود به خود درمان می‌شوند.
مدالیته
فیزیوتراپیست ممکن است روش‌های درمانی مانند یخ و گرما را برای کمک به مدیریت درد توصیه کند. همچنین با توجه به نوع وشدت اسیب دیدگی،فیزیوتراپیست از مدالیته‌هایی مانند لیزر،اولتراسوند،تنس و… برای کاهش درد و بهبود عملکرد بیمار دارای شکستگی استفاده کند.
آموزش عملکردی
بیمار مکن است در یک کارخانه کار کند، مادر یک کودک خردسال باشد، به عنوان منشی کار کند،، روش‌های انجام فعالیت‌های عادی روزمره خود مهم هستند. الگوی حرکتی نامناسب پس از شکستگی ممکن است بیمار را آزار دهد، زیرا ممکن است منجر به آسیب‌های ثانویه در آینده شود. فیزیوتراپیست‌ها در ارزیابی کیفیت حرکت متخصص هستند. فیزیوتراپیست قادر به اشاره و اصلاح حرکات معیوب خواهد بود، بنابراین بیمار می‌تواند از شانه بدون درد استفاده کرده و آن را حفظ کند.
منبع عکس‌ها: telifport ، sports-health ، onewelbeck، maywoodpt، carefirstpt